Keulen heeft vanwege haar mooie musea en de korte afstand, een grote aantrekkingskracht op mij. Vanaf het NS station in Arnhem vertrek ik met de ICE richting Keulen. Binnen 2 1⁄2 uur stap ik in het centrum van Keulen uit naast de Dom kerk. Mooi, imposant maar helaas staat een deel altijd in de stijgers. Hoewel er natuurlijk veel over de Dom te vertellen is wil ik u meenemen naar het Wallraf- Richartz-Museum. Dit museum staat niet ver van de Dom en ik loop er in 10 minuten naartoe. Na de verwoesting tijdens de Tweede Wereldoorlog, is in 2001 een nieuw museum geopend. Het museum bevat een verdieping met middeleeuwse aan Keulen verbonden kunst. Daar is waar ik naar toe ga want tussen al deze middeleeuwse kunst staat een glazen vitrine met een houten paneel van Stefan Lochner, ‘Maria im Rosenhag’. Waarschijnlijk kent u dit beroemde paneel. Het wordt op ansichtkaarten afgedrukt. Soms als geheel, maar ook worden close ups afgedrukt. Ik ben onder de indruk van dit wonderschone paneel van 50 x 40 cm, vol symboliek. Als ik in Keulen ben ga ik er steeds naar kijken.

Uit onderzoek door het museum is gebleken dat het paneel onderdeel van een drieluik moet zijn geweest. Ze vermoeden dat op de ontbrekende luiken beschermheiligen hebben gestaan. Gelukkig is dit mooie middenstuk bewaard gebleven. Hoe langer je naar het paneel kijkt, hoe dieper je het beleeft. Laten we kijken naar de symboliek op het paneel.

Op het paneel zit Moeder Maria in haar blauwe jurk en mantel met het Jezus Kind op schoot, op een tapijt van viooltjes, madeliefjes, akelei en aardbeien. Deze zijn onderdeel van planten die ‘Mariaplanten’ worden genoemd. Het zijn kleine, laag bij de grond groeiende plantjes met geneeskrachtige eigenschappen en aromatische geuren die door hun bescheiden groei nederigheid symboliseren, een eigenschap waaruit de deugden voortvloeien. Het Jezus Kind met gouden aureool, houdt een appeltje in zijn linkerhand, een verwijzing naar het paradijs. Achter Maria en het Jezus Kind zijn witte lelies zichtbaar. De lelie symboliseert de drie-eenheid, Vader, Zoon en Heilige Geest. Als je verder kijkt zie je dat Maria en Jezus worden omringd door zingende en musicerende engelen waarvan een paar over een begroeide bank leunen. Met hun ronde gezichtjes en kleine afmeting zie ik er kindengelen in. Achter het Jezus Kind zie je een klein hoofdje uitsteken, dat over het hoofd van het andere engeltje meekijkt. Ik tel er elf, maar het moeten er twaalf zijn. Misschien ziet u de twaalfde? Het paneel is een geometrisch geheel en verwijst naar de verbinding tussen muziek en hemelse architectuur.Volgens Rudolf Steiner is onze muziekbeleving evenals architectuur een weerklank vanuit een innerlijke kosmische herinnering. De blauwe mantel van Maria en het goud zijn de kleuren die primair aanwezig zijn, het zijn koningskleuren. Vader God en de witte duif ofwel de Heilige Geest kijken over het gouden kleed, die door 2 engelen wordt opgehouden, op hen neer. Het is alsof zij een gordijn openschuiven en je als kijker wordt meegenomen in een hogere wereld.

Het aureool met de kroon die Maria draagt wordt ook wel een ‘Halo’ genoemd. Een Halo bestaat uit de oudste sterren in de kosmos. Wij nemen het waar als een cirkelvormig difuus lichtschijnsel meestal rondom zon of maan. Het is een optisch verschijnsel dat in de atmosfeer ontstaat door weerkaatsing van het licht van ijskristallen. Hier symboliseert het de maancyclus, de Moedergodin. Boeiend is het om te focussen op Maria’s mooie gouden broche. Hierop zie je een eenhoorn die met zijn voorpoten op haar schoot rust. De eenhoorn wordt een fabeldier genoemd en kan alleen door een maagd getemd worden. Het is een metafoor voor het beeld van Jezus op Maria’s schoot. Dit beeld staat symbool voor de Annunciatie, de aankondiging aan Maria door de aartsengel Gabriël van de geboorte op aarde van God Zoon.

Als laatste wil ik met u naar de rozenboog kijken die Maria en het Jezus Kind omhult. De rozentuin staat symbool voor het paradijs en is de plaats van het mystieke huwelijk dat weer staat voor de ziel die in God omgevormd is. De vijf blaadjes van de roos verwijzen naar de 5 wonden van Christus aan het kruis en de vijfster, het kosmische beeld van de mens.